Gazetenin Sona Yolculuğu

 

"Yazıyor, yazıyor" diye bağırarak gazeteleri satmak için matbaada bekleyen çocukların görüntüsü artık çok eskilerde kaldı. Günümüzde, yazılı basına geçmişte olan ilgi pek kalmadı. Peki neden yıllar içinde okur yazarlık artar iken gazete okumak giderek azaldı? 

Gazete, matbaanın icadıyla birlikte topluma ulaşabilme konusunda etkili bir araç görevini üstlendi. Kendi topraklarımıza Kasım 1831'de girdi, pek çok toplumsal gelişmede önemli yer edindi. Toplumu şekillendiren, dönüştüren, farklılaştıran pek çok olayda gazete, kitlelere ulaşmanın önemli bir aracıydı. 

21. yüzyıl itibariyle gazetenin yaşamımızdaki yeri giderek farklılaşmaya ve önemini yitirmeye başladı. Bu dönüşümün ardında nelerin olabileceğini değerlendirdiğimizde karşımıza çıkanlara sırayla bakalım. 

Gazete okumanın ve gazete tirajlarının azalmasında şüphesiz en önemli faktör dijitalleşme diyebiliriz. Neredeyse her medya organının internet yayınları, basılı yayınları aratmayacak kadar geniş ve çeşitliliğe ulaşmış durumda. Kolay ulaşılabilmesi ve ucuz olması, gazeteye göre daha cazip bulunabilir. Ancak sanal medya kaynaklarının yaşattığı bazen düzensiz bir haber bombardımanı niteliğinde olabilmektedir. Kontrolsüz ve rastgele erişimin, kirlilik düzeyindeki maruziyetin okuyucuya katkıları şüphelidir. 

Gazeteden uzaklaşmadaki nedenlerden bir diğeri ise habere güvenmemek. Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'ne göre 2002'de ülkemiz 99. sıradayken 2018'de 157. sıraya gerilemiş durumda. Kişilerin güvenmekte zorlanacağı, inandırıcı bulamadığı kaynaklara erişiminin zaman içerisinde giderek azalması muhtemeldir.  

2018 itibariyle paramızda yaşanan değer kaybıyla matbaa, yayıncılık ve basın sektörleri derin bir kriz yaşamaya başladı. Maliyetlerin hızlı yükselmesi ve bunun sonucu olarak fiyatlardaki artış, gazetenin günlük ihtiyaçlar sıralamasındaki yerinin gerilemesine neden oldu.  

Gazete okumada yaşanan bu farklılaşma, yalnızca ülkemizle sınırlı olmayıp batı ülkelerinde de belirgin bir değişimine uğradı. Eski nesile ait bir alışkanlık olduğu algısı, çok sesliliğin sanal ortamda daha belirgin olabilmesi gazetenin yaşadığı bu değişimin diğer nedenleri arasında yer alabilir. 

Bilgiye ulaşım, yöntemden bağımsız olarak her şekilde değerli iken; kaliteli, okuyucuya katkılar sunan, düzenli içerik sağlayan süreli materyallerin, gazetelerin gelişim göstererek hayatımızda yer alabilmesi oldukça önemlidir.